srpski
-
Srpski
-
Srpski
-
English
Gomolava
Gomolava je svetski poznat arheološki lokalitet na obodu Hrtkovaca na levoj obali reke Save, koji bogatstvom raznovrsnih nalaza, kroz nekoliko različitih arheoloških slojeva, svedoči o životu ljudi na ovim prostorima još od praistorijskog doba. Krajem 19. veka na ovom prostoru je prikupljen prvi arheološki materijal, da bi 1904. godine bila obavljena prva stručna iskopavanja. Zbog veoma povoljnog geografskog položaja i izuzetno dobrih veza sa ostalim regijama, Gomolava je nekoliko hiljada godina bila važan centar za Podunavlje, Karpatski basen i jugoistočnu Evropu. U podnožju Gomolave otkrivena je i velika rimska nekropola, a o boravku Rimljana na ovim prostorima svedoče i Vile rustike. Najveći deo pronađenog arheološkog materijala nalazi se u Vojvođanskom muzeju u Novom Sadu, a manji deo je izložen u Zavičajnom muzeju u Rumi. I pored toga što je pod zaštitom države kao arheološko nalazište od izuzetnog značaja, ugrožen rekom Savom koja ga spira, Gomolava je „grad koji nestaje”.
Basijana
Basijana je arheološko nalazište iz rimskog doba koje se nalazi pored puta, na prilazu selu Donji Petrovci iz pravca Rume. Reč je o rimskom utvrđenju, koje se proširilo u gradsko naselje, najveće u Sremu posle drevnog Sirmijuma. Nažalost, Basijana je nedovoljno istražen lokalitet tako da je njena konfiguracija vidljiva jedino iz vazduha.
Adžine njive
Novi arheološki lokalitet „Adžine njive Brajkovo 2“ u ataru sela Klenak, koji svedoči o poslednjih osam hiljada godina života na ovim prostorima, predstavljen je 2022. godine. Na samom lokalitetu su potvrđeni nalazi iz skoro svih epoha ljudskog života na našem prostoru, i to na neverovatnih 56.000 kvadratnih metara, koji predstavljaju jedno od najvećih iskopavanja u istoriji srpske arheologije. Istražene su celine iz mlađeg kamenog doba, bakarnog i gvozdenog doba, keltske i rimske civilizacije, slovenskih plemena, srednjovekovnih država, sve do današnjih dana. Iskopavanja na novom lokalitetu se obavljena su u sklopu zaštitnih arheoloških radova na trasi auto-puta Loznica – Ruma. Među najzanimljivijim nalazima, na ovom jedinstvenom lokalitetu su modeli košnica koji pripadaju starčevačkoj kulturi, koja je cvetala između 6300. i 5350. godine pre naše ere. Samim tim ovo ukazuje da je Srem bio jedna od kolevki pčelarstva još pre 8.000 godina. Pronađeni su ostaci brojnih kuća iz perioda vinčanske kulture, sa ostacima peći i ostacima pokretnih rešetki za pečenje. „Adžine njive“ postaju treći lokalitet sa najvećom misterijom srpske arheologije – vinčanskim nekropolama. O bogatstvu ove regije svedoči i to da se drugi lokalitet sa ljudskim ostacima vinčanske populacije nalazi na istoj toj gredi, udaljen svega pet kilometara – lokalitet od izuzetnog značaja Gomolava – Hrtkovci. Kao kurioziteti se izdvajaju nalazi odsečenih ljudskih glava iz bakarnog doba, koje su ritualno baš tu pohranjene, zatim nalazi keltske kulture i jedinstvene peći za keramiku. Iz rimskog perioda se izdvaja ceo potvrđeni ekonomski kompleks za preradu i utovar žita, koji je nažalost uhvaćen samo u temeljnim zonama, gde su zub vremena i aktivnost svih ljudi koji su nastavili da žive i privređuju na tom prostoru izbrisali bilo kakve nadzemne ostatke kompleksa